Bir baklagil sebzesi olan bezelye yetiştirilmesi kolay bitkilerdendir. A,B,D vitaminlerince ve protein ile kabonhidrat içeriği bakımından zengindir.
İki çeşidi vardır. Bodur olanı 30-40 cm. boyunda toprağa yayılıcı, sırık olan çeşidi ise gövdesinde çıkardığı tutungaçlar_ sülük_ ile tırmanıcıdır. Sırık bezelyeler herek ya da çalı tipi desteklere ihtiyaç duyar...
Bezelyelerin bazı çeşitleri sadece taneleri yendiği gibi bazı çeşitleri ince zarı çıkarılan dış meyve kabuğu ile de pişirilip tüketilebiliyor..
Toprak İsteği...
Bezelye ağır toprakları sevmez. Alüviyal yani kumlu-tınlı ve su tutma kapasitesi yüksek topraklarda iyi gelişir. Düşük pH lı olan topraklarda da _ toprakta azot ve fosfor alımının azlığından dolayı_ dane verimi düşer. En ideal topraktaki pH aralığı 6.5-7 dolayındadır. Erkencilik için kumlu_tınlı toprak, serin ve yavaş yağışlı havalar uygun koşullardır.
Ekimde toprak çok nemli ve rutubetli olmamalıdır. Bu toprak içinde tohumun hamurlaşıp çürümesine denen olur...
Bezelyenin gövdesi ve meyveleri ıslak toprağa temas etmemelidir. Tıpkı domates de olduğu gibi..
İklim İsteği...
Bezelye donma noktasına yakın sıcaklıklara dayanır. Serin iklimi sever. Sıcak ve kuru havaları sevmez. Toprak sıcaklığı 7-8 C de tohum ekimi yapılmalıdır. Gelişme döneminde serin ilklim ve uzun _sıcak_ güneşlenmeden hoşlanmaz. Bitki bodur kalır ve meyveleri yeterli iriliğe ulaşmaz...
Verimi en çok etkileyen;
a) çimlenme ile çiçeklenme arası dönemde 18-21 derece,
B) çiçeklenme ile olgunlaşma döneminde 8-21C olması istenir. Eğer çiçeklenme ile meyve olgunluk arası dönemde sıcaklık 10C lerin altına düşerse daneler iyi olgunlaşmaz.
Kök ...
Bezelyenin kök sistemi toprağın yüzeyine çok yakındır. Köklerin gelişimi başta ana kazık kök olarak gelir ve sonradan bu köklerden yanlara doğru ikincil kazık kökler gelişir. Bol miktarda saçak kök yapar. Yani diğer bir çok sebzeden farklı bir kök gelişimi gösterir. Yüzeye yakın kökler hemen çürüyerek parçalanır. Bezelye kökleri ile salgıladığı maddelerden dolayı ikinci yıl aynı toprakda ekimi yapılmamalıdır...
Köklerinin havadaki serbest azotu tutmayı sağlayan Rhizobium bakterilerinin oluşturduğu nodoziteler_ küçük yumru_ ile gelişir...
Bezelye ekimi yapılacak toprak, azot bakteri ve mikroorganizmaların faaliyetlerini kolaylaştırmak için, İlkbahar aylarında toprak 20-25 cm. derinlikte iki defa işlenip havalandırılmalıdır. İşlenen toprak tırmık ile düzeltilmesi ve ekime hazır hale getirilmelidir...
Tohum ekimi ilklim şartlarına göre ayarlanmalıdır. Genelde Şubat ayı başından Mart ayının başlarına kadar ekimi yapılabilir. Kasım Aralık ayalarında sonbahar ekimi de _bazı çeşitlerine göre_ yapılır...
Torak tava geldiğinde tohumlar 3-5 cm. derine, sıra arası 30-80cm. ve ekim arası 10-25 cm arası dikim yapılabilir...
Çapalama...
Bitkiler toprak yüzeyine çıktığında ve 3-4 yaprak olduğunda köklere zarar vermeyecek şekilde hafif çapa yapılarak havalandırılır. ikinci çapa otla ücadele şeklinde yine köklere zarar vermeden ve bitkinin kök bölgesine yığın yapılarak işlenir...
Sulama Ve Gübreleme...
Bezelye genelde sonbaharda yetiştiğinden yağışlı döneme rast geldiği için hiç ulamaya ihtiyaç duymayabilir. Suya ihtiyaç duyduğunda yağmurlama ve ark yapılarak sulama yapılır...
Bezelye'ye çiftlik gübresi vermekten kaçınmak gerekir. Eğer kendisinden önce yetiştirilmiş bitkilere yeterli gübreleme yapıldı ise gübrelemeye ihtiyaç duymaz. Toprağın zayıf olduğu ve yeterli gübre verilmediği koşullarda önceden çiftlik gübresi toprağa karıştırılabilir. Çiftlik gübresinin verilmesinin sebebi bitkide vegatatif _ yani kök gövde ve yaprak kısımlarında ana bitki ile aynı yapıya sahip yeni bireylerin oluşması_ gelişmesi sağlar, dane veriminin azalmasına sebep olur.
Bezelye topraktaki fosfordan çok iyi yararlandığından dekara 8 ile 10 kg. fosfor ister. Ayrıca potasyum eksikliğinden de hasastır ve olumsuz etkilendiğinden dekara 20 kg. potasyum gübresi verilmelidir...
Hastalıkları..
En çok kök çürümesi ve solgunluk hastalığından etkilenir. Bu konuda sulamaya dikkat edilmesi gerekir. Genelde bahar ve yaz aylarında çok sık görülen kırmızı örümcek ve akar zararlısı, mildiyo, külleme hatalıklarına rastlanır.
Hasat...
Bezelye sonbahar aylarında 31-32 hafta içinde ve ilkbaharda 12-16 hafta içinde hasat düzeyine gelir. Üç dört günde bir elle haadı yapılır..
